(9 декабря 2015) Раштавăн 8-мĕшĕнче Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче Чӑваш Республикин патшалӑх суверенитечӗ ҫинчен калакан Декларацие йышӑннӑранпа.
25 ҫул, Чӑваш Республикин тӗп саккунне — Конституцие — йышӑннӑранпа 15 ҫул ҫитнӗ ятпа лару иртрĕ.
Ăна гуманитари институчӗ йӗркелерĕ. Модераторĕ тата ертсе пыраканĕ ЧПГĂИ аслă сотрудникĕ Алексей Леонтьев пулчĕ.
Мĕн вăл суверенитет? Мĕн тума кирлĕ? Малашне мĕн тумалла? Çак ыйтусем йĕри-тавра пулчĕ ларури калаçу.
Чăваш наци конгресĕн Президенчĕ Николай Угаслов пухăннисене паллă кунпа саламларĕ, Конституцине тата патшалӑх суверенитечӗ ҫинчен калакан Декларацине йышӑннин пĕлтерĕшне кĕскен уçăмлатрĕ.
Ун хыççăн анлă докладпа ЧНК президиумĕн пайташĕ, паллă юрист Николай Лукианов тухса калаçрĕ. Иртнĕ ĕмĕрĕн 90-мĕш çулĕсенче пулса иртнĕ пулăмсене пĕтĕмлетсе Николай Егорович çакна палăртрĕ:
— Раҫҫей территорийӗнче тем тӗрлӗ халӑх та пурӑннине, вӗсен кашнин хӑйне майлӑ истори, йӑла-йӗрке пуррине пӗлсе, вӗсене хисеплесе, аталантарса пымалла.
— Пирӗн, чӑвашсен, ҫирӗммӗш ӗмӗрте хамӑр тӑван патшалӑхӑмӑра йӗркелесе янӑскерсен, ҫирӗм пӗрремӗш ӗмӗрте те ӑна упраса, аталантарса, хӑватлантарса пымалла.
Николай Егорович Лукианов хыççăн Конгреса йĕркелесе яраканĕ тата ЧНК президиумăн хисеплĕ пайташĕ, паллă ăсчах Атнер Петрович Хусанкай сăмах илчĕ. Вăл хăй докладĕнче чăваш халăх аталанăвĕн тапхăрĕсене асăнчĕ. Унăн тĕп сăмахĕ çапла пулчĕ:
— Кашни халăх хăйĕн аталану çулне хăй суйласа илет, хăй аталантарать.
-Чăваш ятне çĕклес тесен бюджет, экономика тĕлĕшĕнчен çĕкленмелле,- палăртрĕ шухăша пĕтĕмлетсе Атнер Петрович.
Анатолий Кипеч çыравçă та тухса калаçрĕ. Вăл Конституци тата патшалăх Суверенитечĕн декларацине йышăннин юбилейĕсене паллă тума чăваш халăхĕн сумлă çыннисем пуçтарăнни савăнтарнине каларĕ.
— Çак паллă пулăмсен пĕлтерĕшĕ — эпир хамăр чĕлхепе калаçма пултарни, хаçат-журналсем пичетлени тата ытти Конституци пулăшнипе пулса пыракан ырă пулăмсем,- пулчĕ Анатолий Ильичăн шухăшĕ.
-Эпир тĕнчене хамăр культурăпа тата йăла-йĕркепе кăсăклă. Çавăнпа та пирĕн хамăрăн культурăна сыхласа хăвармалла,- терĕ паллă ăсчах Виталий Станъял.
Юбилейлă ларăва пĕтĕмлетнĕ май ЧНК Президенчĕ Николай Угаслов пурне те пĕрле, хирĕçÿсĕр, туслăн чăваш чĕлхине, культурине, халăх пурнăçне аталантарассишĕн ĕçлеме чĕнсе каларĕ.